این سوالی است که ممکن است برای هر کسی پیش بیاید، به خصوص ورزشکاران بدنسازی که به دنبال عضله سازی و افزیش حجم هستند.
برای جواب دادن به این پرسش اول باید به این نکته پی ببریم که گلوتامین دقیقا چیست و دربدن چه وظیفه ای دارد.
فراوان ترین اسید آمینه موجود در بدن که در ماهیچه ها ساخته می شود و توسط خون به سیستم های مختلف اندام منتقل می شود، گلوتامین نام دارد.
این اسید آمینه در واقع یکی از بزرگترین منابع ساخت پروتئین، دیگر اسیدهای آمینه و گلوکز مورد نیاز بدن است.
عموم مردم گلوتامین را برای بیماری هایی مثل سلول های داسی شکل، سوختگی و بهبود عوارض بعضی از بیماری ها مثل HIV استفاده می کنند؛ همچنین برای اسهال، چاقی، سرطان ریه و شرایط حاد دیگری از این دست مصرف می شود، البته که این گونه مصارف فقط با دستور پزشک متخصص مربوطه ممکن است و مصرف بدون تجویز دکتر، ممکن است عوارض مخربی در آینده برای بدن به همراه داشته باشد.
مکمل گلوتامین
به طور کلی برای افزایش حجم بدنی و به دنبال آن عضله سازی، انسان باید پروتئین بیشتری نسبت به آنچه بدن از طریق سایر مواد غذایی دریافت می کند، مصرف کند. در حالی که می توان تمام پروتئین مورد نیاز اندام را از طریق غذاهای پروتئین دار دریافت کرد، بعضی از افراد به دلیل بیماری های خاص و یا گرانی بسیاری از مواد غذایی دارای پروتئین بالا، بیشتر مایل به این هستند که مکمل های بدنسازی پروتئینی مصرف کنند.
گلوتامین نقش انکار ناپذیری در سیستم ایمنی بدن دارد؛ با این حال در شرایط خاصی مثل بیماری یا آسیب دیدگی های حاد، بدن ممکن است قادر به تولید مقدار کافی از آن نباشد. مکمل های گلوتامین در اینجا وارد عمل شده و با عملکرد سریع، باعث حفظ ذخایر پروتئین در بدن و بهبود عملکرد ایمنی اندام می شود.
گلوتامین معمولا مکمل ورزشی هدف بدنسازان حرفه ای هست که چندین سال است به بدنسازی مشغول هستند و بدن آنها بعد از هر تمرین پر فشار به مکملی مثل گلوتامین نیاز دارد تا آمینه اسید های از دست رفته اندام در طول تمرین را جبران کند که بعد از مواجهه شدن با کمبود پروتئین، مجبور به گرفتن آن از ماهیچه ها نشود.
انواع گلوتامین
مانند بسیاری از اسیدهای آمینه گلوتامین نیز به چند صورت وجود دارد:
- اِل گلوتامین
- دی گلوتامین
این دو اسید آمینه تقریبا یکسان بوده ولی آرایش مولکولی کمی متفاتی دارند؛ اگر از نگاه شیمیایی بخواهیم نگاهی به تفاوت این دو داشته باشیم، متوجه می شویم که فرق اصلی این دو، در نوع ایزومر متفاوت به نام های L و D نیز می باشد که باعث بوجود آمدن دو نوع گلوتامین می شود.
اِل گلوتامین
حال شاید این سوال پیش بیاید که گلوتامین مصرفی ورزشکاران چیست؟ یا گلوتامینی که در بدن به بهبود سیستم ایمنی اندام کمک می کند کدام است؟
پاسخ همه ی این سوالات تنها یک کلمه است: ال گلوتامین.
در واقع دی گلوتامین نوع بی مصرف و بدون کاربرد گلوتامین تلقی می شود؛ بنابراین کلیه ی صحبت هایی که در مورد آمینه اسید پرکاربرد بدن مطرح می شود، در مورد همان ال گلوتامین است که به اختصار و برای راحتی در گفتگوهای روزمره آن را گلوتامین می نامند.
اگر نیاز اندام به اِل گلوتامین بیشتر از توانایی تولید آن باشد، بدن ممکن است ذخایر پروتئینی غنی مثل ماهیچه ها را تجزیه کند تا مقدار بیشتری از این اسید آمینه آزاد شود؛ علاوه بر این ممکن است زمانی که مقدار کافی گلوتامین در دسترس بدن نیست، عمکرد سیستم ایمنی بدن به خطر بیفتد.
از عوارض کمبود گلوتامین در بدن می توان به این اشاره کرد که ماهیچه ها و عضله های استخوان ها تحلیل رفته و سطح ایمنی بدن به شدت افت می کند که عوارض جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
تاثیر گلوتامین در بدنسازی
بدنسازان حرفه ای معمولا برای افزایش حجم و عضله اقدام به مصرف گلوتامین می کنند که به صورت قرص و پودر وجود دارد.
عملکرد آن به این صورت است که بعد از تمرین بدنسازی سطح انرژی و اسقامت ورزشکار پایین می آید، آن هم به این دلیل است که این اسید آمینه بین30 تا 35 درصد از نیترون خون را تشکیل می دهد و قاعدتا بعد از یک تمرین پر فشار و از دست رفتن این مقدار از نیتروژن خون، طبیعی است که یک محرک و منبعی مانند گلوتامین باید مصرف کرد تا منابع خارج شده از بدن به آن بازگردد.
نکته متمایز کننده گلوتامین نسبت به سایر پروتئین ها این است که این آمینه اسید علاوه بر افزایش عضله سازی و کمک به آن، از عضله سوزی هم جلوگیری می کند؛ همچنین در بهبود سلامت دستگاه گوارش و کمک به سلامت مغز نیز نقش دارد.
گلوتامین اخیرا به دلیل نقش مهمی که در سیستم ایمنی بدن، ریکاوری، احیای عضلات و سلامت کلی بدن دارد، مورد بررسی تخصصی تر دانشمندان قرار گرفت و آنها به این نتیجه رسیده اند که این آمینه اسید در چربی سوزی وکاهش وزن هم نقش تاثیر گذاری نیز دارد.
با توجه به نتایج به دست آمده نقش گلوتامین در چربی سوزی همان گونه که بسیار مهم است، در عین حال به صورت غیر مستقیم انجام می شود؛ به این صورت که نتیجه ی همه ی اقدامات کلی گلوتامین در مورد بهبود و ترمیم سایر ارگان های بدن، نهایتا به چربی سوزی و کاهش وزن منجر می شود؛ و در این میان همانطور که گفته شد، گلوتامین عملکرد مستقیم و تخصصی در راستای کاهش وزن ندارد.
خوردن گلوتامین به طور روزانه برای کسی که می خواهد مصرف آن را تازه شروع کند، معمولا تا سقف 5 گرم توصیه می شود و بعد از عادت کردن بدن به مصرف روزانه، تا سقف 40 گرم پیشنهاد می شود.(البته توصیه اصلی به همه ی مصرف کنندگان، این است که حتما با مشورت پزشک یا مربی ورزشی متخصص شروع به خوردن این آمینه اسید بکنند.)
خوردن اِل گلوتامین معمولا به علت عوارض و خطراتی که دارد، برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی، بیماری کبد و یا سندروم ری توصیه نمی شود.
کلام آخر
از پرکاربرد ترین و پر مصرف ترین پروتئین ها بی شک می توان از گلوتامین نام برد، اما در مصرف آن باید احتیاط کرد و به دستور پزشک عمل کرد؛ توصیه اکثر مربیان ورزشی در گام اول وارد کردن گلوتامین به بدن به صورت طبیعی، یعنی مصرف غذذاهای با پروتئین بالا، مثل سفیده تخم مرغ، گوشت، برنج سفید و غیره می باشد و مصرف مکمل گلوتامین یا هر مکمل ورزشی دیگری اغلب به عنوان آخرین گزینه معرفی می شود، پس اگر شرایط مصرف خوراکی های گفته شده به صورت روزانه را دارید تثریبا نیازی به مکمل ورزشی نخواهید داشت.
